Oturma odasına ne kadar ampul gerekeceğini hesaplamak için öncelikle kaç lümenlik bir aydınlatmaya ihtiyacımız olduğunu belirlememiz gerekir.
Eskiden bu tür hesaplamalar bir güç birimi olan watt üzerinden yapılırdı. Çünkü sadece akkor ampullerle aydınlatma yapılırdı ve 100 wattlık bir akkor ampulün aşağı yukarı ne kadar bir alanı aydınlatacağı belliydi.
Daha sonraları floresan lambalar bu hesaplamaları altüst etti. Led aydınlatmalar çıkınca hesaplar bir kere daha değişti.
Şimdilerde odaların aydınlatma hesabı lümen ile yapılmaktadır.
Lümen nedir ?
Lümen parlaklık birimidir. Ampulün yapıldığı teknolojiye göre aynı watt enerji ile farklı lümen değerleri elde edilebilir. Kaba bir hesapla 100 wattlık bir akkor (yani tasarrufsuz klasik lamba) 1500 ila 1700 arası bir lümen değeri kadar parlaklık vermektedir.
Tasarruflu lambalar aynı lümen değerine sadece 22-23 watt ile ulaşmaktadır.
Oturma odası kaç lümen olmalı?
Odaların parlaklık ihtiyacı kullanım amacına göre değişmektedir. Örneğin mutfağın, okuma odasının parlaklık ihtiyacı oturma odasından fazladır.
Bu hesaplamalar odanın metrekaresine göre yapılmaktadır.
Örneğin her bir metrekarede;
- Oturma odası 100-200 lümen
- Yatak odası 100-200 lümen
- Mutfak 300-400 lümen
- Koridor 50-100 lümen
- Banyo 700-800 lümen
- Ofis 500-700 lümen
- Laboratuvar 750-1000 lümen
Aydınlatma ister. Oturma odası üzerinden bir örnek verirsek;
Eğer oturma odası 20 metrekare ise 2000 ila 4000 lümen arası bir aydınlatma ister.
Eğer biz bu aydınlatmayı klasik 100 wattlık akkor ampul ile yapacak olsaydık 1-3 adet ampul gerekecekti.
Tasarruflu lamba ile aydınlatma yapacaksak da 1-3 adet 23 wattlık ampul gerekecektir.
Eğer led ampul kullanacaksak 6 wattlık bir led ampul 450 lümen ışık yaydığına göre 4-10 arası 6 wattlık led ampul ile bu işi çözebiliriz.
Bu rakamlar takribi rakamlardır ve sizin zevkinize ve ihtiyacınıza göre değişecektir. Örneğin oturma odanızda zaman zaman bir şeyler okuyorsanız lümen ihtiyacınız biraz fazla olacaktır. Veya oturma odasında sadece film seyrediyorsanız, genellikle dinlenme amaçlı kullanıyorsanız lümen ihtiyacınız minimuma göre hesap edebilirsiniz.
Temel formül oturma odası için her metrekarede 100-200 lümen olacaktır. Yani oturma odanız;
10 m2 ise 1000-2000 lümen (1 adet 23 wattlık tasarruflu ampul)
15m2 ise 1500-3000 lümen (1 veya 2 adet 23 wattlık tasarruflu ampul)
20 m2 ise 2000-4000 lümen (1 veya 3 adet 23 wattlık tasarruflu ampul)
25 m2 ise 2500-5000 lümen (2 veya 4 adet 23 wattlık tasarruflu ampul)
30m2 ise 3000-6000 lümen (2 veya 5 adet 23 wattlık tasarruflu ampul)
Aydınlatma ihtiyacına sahiptir.
Watt lümen tablosu
Aydınlatma teknolojisine göre 1 watt güç ile elde edilen parlaklık yani lümen değişmektedir. Aşağıda fikir vermek üzere watt lümen tablosunu koydum.
Tabloda “Regular İNCANDESCENT” olarak ifade edilen lamba klasik tasarrufsuz sarı lambadır. Yani eskilerin 40 mumluk veya 100 mumluk diye bahsettikleri lambadır. En çok enerji tüketen lambadır.
100 wattlık tasarrufsuz lamba yaklaşık 1600 lümen parlaklık sağlamaktadır.
Halogen lamba klasik lambadan biraz tasarruflu olsa da yine de pek tasarruflu değildir. Halogen lamba ile 1600 lümen parlaklık elde edebilmek için 72 watt harcamak gerekmektedir.
Tabloda CFL olarak ifade edilen lamba bildiğimiz tasarruflu lambadır. 23 watt ile 1600 lümen elde edilebilmektedir.
Tabloda yer aldığı üzere en tasarruflu lamba led lambadır. 16-18 watt bir güçle 1600 lümen elde edilebilmektedir.
Aydınlatmada lux değerleri ne anlama geliyor ?
Aydınlatma konusunda lümen biriminin yanında bir de lux veya lüks şeklinde birime rastlamaktayız. İnsanlar lüks ve lümen kavramlarını karıştırabilmektedir.
Bir metrekare başına düşen lümene lüks denilmektedir. Örneğin yukarıda oturma odasının lümenini hesaplarken metrekareye düşen lümenden bahsetmiş ve oturma odasında her metrekare için 100-200 lümen olması gerektiğini söylemiştik. Yani oturma odasının lüks değeri 100-200 dür.
Bazı teknik belgelerde aydınlatma standartlarından bahsedilirken lüks birimine yer verilir. Bunun anlamı metrekareye kaç lümen düşeceğidir.
Örneğin bir belgede ofis için 500 lüks aydınlatma gerekir diyorsa ofis alanı ile 500 sayısını çarparak o odanın aydınlatma değerini bulabiliriz.
Soru: Ofisin lüks değeri 500 ise 80 metrekare ofis alanını aydınlatmak için kaç tane 6 wattlık led lambaya ihtiyaç duyarız ?
Cevap: 80 x 500 =40000 lümene ihtiyacımız var. 6 wattlık led lamba bize 450 lümen sağladığına göre 90 x 450 =40500 . Yani 80 metrekarelik bir ofis alanını aydınlatmak için yaklaşık 90 adet 6 wattlık led lamba gerekmektedir.
