Bankalar yıl sonu yaklaşınca müşterilerine mutabakat yapılması konusunda mesaj gönderirler. Eski yıllarda olmayan bir uygulamanın son birkaç senedir yapılıyor olması nedeniyle bankada hesabı olan kişiler bu mutabakat işleminin ne işe yaradığı, zorunu olup olmadığı, mutabakat yapılmaması halinde bir sorun olup olmayacağını merak etmektedir.
Banka mutabakatı nedir ?
Banka mutabakatı, bankada hesabı olan kişilerin veya şirketlerin bankadaki hesap hareketlerini onaylaması anlamına gelmektedir.
Yani örneğin sizin yatırım hesabınızda, şu kadar döviz, bu kadar hisse senedi, biraz da TL’niz var. Banka ile mutabakat yaptığınızda bunların miktarlarını ve hesap hareketlerini onaylamış oluyorsunuz.
Bu mutabakat işlemi kanunen zorunlu ve ayrıca birkaç faydası da var.
Örneğin bir banka çalışanı yetkisini kötüye kullanarak, sizden habersiz sizin TL’deki paranızı kısa bir süreliğine dolar aldı ve dolar çıkınca satıp tekrar yerine koydu. Siz mutabakat yapmadan önce hesap hareketlerini incelediğinizde bu durumu fark edip bankaya bildirebilirsiniz.
Veya bir zaman hesabınıza yüklü bir para girdi. Ardından bu para başka bir hesaba transfer oldu. MASAK (Mali Suçlar Araştırma Kurulu) bu yüklü paranın hesabını seneler sonra size sorduğu zaman siz her sene banka ile mutabakat yaptığınız için “Benim haberim yok, banka hatası” gibi bir bahane üretemezsiniz.
Çünkü banka mutabakatı yaparak hesabınızın bankadaki hareketlerini onaylamış oluyorsunuz. Banka mutabakatı bir bakıma bankayı sonradan gelecek soruşturma ve şikayetlere karşı aklayan bir şeydir. Ama aynı zamanda müşterilerin hesaplarını kontrol etmelerini de sağladığı için faydalı bir uygulamadır.
Bu yüzden banka ile mutabakat yapmayı formalite olarak görmeyiniz. Mutabakat yapmak banka kaynaklı kusurları sizin onaylamanız anlamına geldiği için sadece mevcut varlığınızı değil, hesap hareketlerinizi de iyice inceleyip öyle mutabakat yapınız.
Banka mutabakatı zorunlu mu?
Banka mutabakatı yapmak zorunludur. Bu zorunluluk 11 Temmuz 2013 tarih ve 28704 sayılı resmi gazete yayımlanarak yürürlüğe giren “YATIRIM HİZMETLERİ VE FAALİYETLERİ İLE YAN HİZMETLERE İLİŞKİN ESASLAR HAKKINDA TEBLİĞ” gereğincedir.
Söz konusu tebliğin Müşteri ile saklamacı kuruluş arasında mutabakat başlıklı 68.maddesi aşağıdaki şekildedir:
MADDE 68 – (1) Saklama hizmeti sunulan müşteriler ile saklamaya yetkili yatırım kuruluşunun iç kontrolden sorumlu birimi veya personeli tarafından müşteriye ait sermaye piyasası araçları ve nakde ilişkin her takvim yılında en az 1 defa yazılı veya elektronik ortamda mutabakat sağlanması zorunludur. Söz konusu mutabakat işlemlerinin sonucu iç kontrolden sorumlu olmak üzere istihdam edilen en üst düzey personel tarafından aracı kurumun yönetim kuruluna, bankanın iç denetim komitesine ve ihtilaf olması halinde Kurula 3 iş günü içerisinde yazılı olarak bildirilir.
(2) Profesyonel müşterilerden yazılı onay alınması durumunda birinci fıkrada yer alan mutabakatın yapılması zorunlu değildir.
(3) Bu maddeyle ilgili olarak mutabakatların kapsamı ve mutabakatsızlıkların bildirimine ilişkin esasları belirleme konusunda Kurul yetkilidir.
Tebliğ’in 68. maddeden anlıyoruz ki banka ve diğer yatırım kuruluşları ile müşterileri arasında her sene mutabakat yapılması gerekmektedir.
Banka mutabakatı yapılmazsa ne olur ?
Banka mutabakatı yapılmamasının iki sebebi bulunmaktadır. Ya müşteri, bankadaki hesabına itiraz etmektedir veya müşteri mutabakat için herhangi bir şey yapmamıştır.
Eğer banka ile müşteri arasında ihtilaf olursa bu konuda kararı Sermaye Piyasası Kurulu verecektir. Müşteri itiraz ettiği hususlara ilişkin belgeleri dilekçe ekine koyarak bankaya müracaat eder.
Banka da bu müracaatı değerlendirir, müşteriyi haklı bulmaz ise ilgili belgeleri Sermaye Piyasası Kurulu’na 3 gün içerisinde sunar. İhtilaf süresince müşterinin hesabı hareketlere kapanabilir.
Diğer ihtimal müşterinin ilgisizlikten veya tembellikten bankanın mutabakat mesajına karşılık vermeyip ne mutabakat için ne de itiraz için her hangi bir şey yapmamasıdır.
Bu durumda banka müşteriyi arayıp gerekli yönlendirmeyi yapacaktır. Mutabakat yapılmaması, hesapta işlem yapılmamasını gerektirdiğinden, itiraz edilecek bir husus yokken mutabakat yapmamak müşteri aleyhine bir durum oluşturacak, bankadaki parasını kullanamayacaktır.
Müşterinin mutabakat yapmamada ısrar etmesi halinde Banka elindeki bilgiler ve görüşme kayıtları ile SPK’ya müracaat eder ve muhtemelen SPK banka hesapları doğrultusunda banka mutabakatını resen yapar.
İlgili yazı:Vakıfbank mutabakat işlemi nasıl yapılır ?
