Bir çok işletmenin vergi levhasında “matrahsız” ibaresini görmüşsünüzdür. Bu makalemde Vergi levhası neden matrahsız olur ? sorusunu cevaplandıracağım.
Vergi levhasında yazan matrahsız ne demek?
Vergi levhasında “matrahsız” yazmasının anlamı şirketin gelirlerinden giderler düşüldüğü zaman ortada bir şey kalmadığı, yani şirketin kar edemediği anlamına gelir.
Normalde bir şirketin kar edememesi nadir görülen bir durumdur. Değil kar edememek, az kar etse bile şirketin kapatılması düşünülür ?
O halde neden bir çok işletmenin vergi levhasında “matrahsız” yazıyor derseniz. Cevap şu: Vergi matraha göre alındığı için matrah çıkmayınca vergi de çıkmamaktadır. Şirketler vergi ödememek veya mümkün olduğu kadar az ödemek için bu tür oyunlara başvururlar.
Aslında devleti yönetenler, vergi denetçileri vs de bu durumun farkındadırlar ama teknik olarak bir şirketin kar etmemesi, zarar etmesi imkan dahilinde olduğundan ve vergi sistemimiz beyana dayalı olduğundan şirketler durumunu matrahsız olarak beyan etmektedirler.
Her ne kadar ülkemizde vergi matrahı beyana göre belirleniyor ise de verilen beyanın belgelerle desteklenmesi lazımdır.
Şirket gelirlerini ortaya koyar, giderlerini ortaya koyar, giderler gelirleri süpürüp gitmiş ise matrahsız durumu ortaya çıkar.
Vergi kanunlarımızda neler gelir, neler gider gösterilir bunlar bellidir. Eğer şirket beyanını bunlara göre hazırlarsa gerçekte kar elde ettiği halde vergi vermemek için gelir gider hesabını matrahsız göstermeye göre yapabilir.
Bunun bir takım hileleri bulunmaktadır. Devletimiz bu hileleri bilir ve eğer şirket matrahsız durumunu kitabına uydurabiliyor ise bile bile göz yumar.
Ziyaretçilerimiz şu soruyu da sorabilirler “vergi vermemek için matrahsız gösterilebiliyor ise neden bazı şirketler matrahlı gösteriyorlar, hatta matrah artışı yapıyorlar ?”
Hiç kimse enayi değildir. Matrahsız gösteren de matrahlı gösteren de daha sonradan matrah artırımı yapan da belli amaçlara yönelik bunları yapar.
Matrahsız göstermenin mantığı basittir. Eğer gideri gelire denk getirirseniz vergiden yırtıyorsunuz.
Matrahlı göstermenin sebebi ise işletmenin giderlerinin gelirlerinden az olması, gelirlerini kayıt dışı tutamaması veya yeterli gider kalemi belgesi olmamasıdır.
Siz bir gelir elde ettiyseniz bunu yok saymanız sakıncalıdır. Çünkü sizin geliriniz başka birinin gideri olarak gösterildiyse Maliye sizi buradan yakalar. Ayrıca kestiğiniz faturalar var, kayıt dışına alamayacağınız gelirleriniz var. Bunları nasıl yok sayacaksınız.
Giderlerinizi bir noktaya kadar şişirebilirsiniz, fakat bunların belgeleri olmalıdır. Her ne yaparsanız yapın belgeli yapmalısınız. Eğer belgelerinizi ortaya koyduğunuz zaman geliriniz giderinizden çok ise matrah beyan etmeniz gerekmektedir.
Matrah artışının sebebi ise geçmiş yıllara yönelik vergi cezasından kaçınmaktadır. Diyelim ki geçmiş yıllarda hatalı beyan ettiğinizin farkındasınız, gerekli belgeleri tedarik edememiş durumdasınız.
Yani işi kitabına uyduramadınız. Bu durumda vergi incelemesine takılmamak için matrah artırımına gidersiniz.
Vergi matrahı nedir ?
Makalemin başından beri matrah kelimesini sık sık kullanıyorum. Bazı ziyaretçilerim vergi matrahı kavramının tam olarak ne anlama geldiğini merak edebilirler.
Bir işletmenin geliri ortaya konduktan ve giderleri ve düşülecek istisnaları da düşüldükten sonra geriye kala rakamdır. Eğer geriye bir şey kalmamış ise matrahsız olur.
Eğer geriye bir rakam kalmış ise vergi bu rakam üzerinden ödenecektir.
Aylık vergi matrahı ne demek?
Aylık vergi matrahı genellikle personel maaşlarını hesaplarken kullandığımız bir ifadedir. Çünkü personel maaşını aylık alır ve verginin de aylık olarak kesilmesi gerekir.
Aylık vergi matrahı o ayki vergi matrahıdır. Kaba bir hesapla aylık vergi matrahı şu şekilde hesaplanır:
Brüt maaştan, işşizlik, sigorta, sağlık primleri düşülünce geriye kalan rakam aylık vergi matrahıdır ve vergi bu rakam üzerinden hesaplanır.
Matrah sınırı nedir?
Vergi oranları rakamlara göre değişmektedir. Örneğin ÖTV hesaplanırken bir rakama kadar, %40, o rakamdan diğer rakama kadar %45, o rakamdan diğer rakama kadar %50.. diye rakam sınırları vardır.
Gelir vergisi ve diğer vergi türlerinde de vergi oranları rakamlara göre değişebilmektedir. İşte bu rakamların alt eşikleri, üst eşikleri ifade edilirken matrah sınırı diye bir tabir kullanılır.
Matrah bilgisi nasıl öğrenilir?
Neyin Matrah bilgisini soruyorsanız bu sorunun cevabı değişir. Örneğin bu ay maaşımdan kaç para kesilecek diye merak ediyorsanız, matrah hesabını yukarıda bahsettiğim gibi yapabilirsiniz.
Diğer konularda ilgili yönetmelik, kanun ve tebliğlerde yer alan matrah sınırlarını takip etmelisiniz.
Eğer ödeyeceğiniz vergi ile ilgili bilgileri öğrenmek istiyorsanız e devlet üzerinden Dijital Vergi Dairesi Sistemine girerek öğrenebilirsiniz.
Vergi matrah hatası ne demek ?
Vergi matrahı beyan ederken, beyanınızı belgelerle desteklemek durumundasınız, belge eksiğiniz, hesap hatanız veya bir yerlerde yanlışınız varsa buna vergi matrah hatası denir.
Gelir vergisi matrah farkı nedir?
Makalemin başlığı Vergi levhası neden matrahsız olur ? idi ve ben neden şirketler matrahsız veya matrahı düşük göstermeye çalıştıklarını izah etmeye çalıştım. Devletimizin işi kitabına uydurabilenlerin hilelerine göz yumduğunu da belirttim.
Fakat beyanınız ile sunduğunuz belgeler arasında fark var ise sizin beyan ettiğiniz rakam ile vergi memurunun incelemesinden çıkan rakam farklı ise buna gelir vergisi matrah farkı denir.
Matrah artırımı ödenmezse ne olur?
Diyelim ki vergiden kaçınmak için verginizi matrahsız veya olduğundan düşük gösterdiniz. Fakat vergi incelemesi geriye dönük de yapılabiliyor ve bundan kaçınmak için matrah artırımı yolunu seçtiniz.
Daha sonra da matrah artırımını ödemediniz. Bu durumda ne olacak ?
İşte bu sorunun cevabı karışık. Acaba hangi sebeple vergi matrahınızı artırmıştınız. Devletimiz zaman zaman vergi barışı kampanyaları düzenlemektedir. Eğer bundan yararlanmak için vergi matrahını artırdıysanız kampanyadan istifade edememiş olursunuz.
Matrah artırımını ödemedim diye matrah artırımı iptal olmaz, zamanında ödemezseniz faiziyle sizden alınır.
İlgili yazı: Matrah artırımı nasıl yapılır ?
