Spike protein, basit bir ifade ile virüsün tutungaçıdır. Uç protein, peplomer protein, başak protein gibi isimleri de bulunmaktadır.
Spike protein virüsün çıkıntısı, sivri ucu veya kolu olarak tanımlanabilir. Virüsün konakçı hücreye tutunmasını, konakçı hücre yüzeyi ile etkileşime girip ona bağlanmayı, delip içine girmeyi sağlayan kısmıdır.
Koronovirüslerde ortak olan dört ana proteinden biri de spike proteindir. Koronovirüsün hücreye tutunup viral girişe aracılık etmesini ve böylece enfeksiyon oluşmasını sağlamaktadır.
Spike protein nokta mutasyonlar ve homolog rekombinasyon ile hızlı bir şekilde gelişme özelliğine sahiptir. Oldukça fazla antijenik olması sebebiyle vücut spike proteinini algıladığı zaman hemen antikor oluşturmaya başlar.
Vücudun koronavirüse karşı antikor üretmesini spike protein sağladığı için aşı yapımında odak noktası spike proteindir.
Koronavirüsün spike proteini laboratuvar ortamında üretilerek aşıya konmakta, aşı olan kişide hastalığa karşı antikor gelişmekte ve vücuda koronavirüs girdiğinde vücutta buna karşı önceden antikor oluştuğu için kişi enfekte olmamakta veya hastalansa bile hafif geçirmektedir.
Covid-19 aşısı olduktan sonra insanlarda yan etki görülmesinin sebebi aşıdaki spike protein nedeniyle vücudun antikor üretmek için alarma geçmesidir. Aşılardaki spike protein vücuda girdikten birkaç gün sonra kendiliğinden kaybolmaktadır.
Spike proteinindeki mutasyonlar Biontech aşısını etkiler mi ?
Biontech aşısının hammaddesi sentetik olarak elde edilen mRNA molekülüdür. RNA molekülünü biyoloji derslerinden hatırlamaktayız. DNA ve RNA her canlıda olan ve o zanlının özelliklerinin yer aldığı birimlerdir.
MRNA ise mesajcı RNA’dır ve görevi hücrelere “RNA üret” komutunu vermektir.Biontech aşısında sentetik olarak üretilen MRNA vücudumuza “koronovirüse ait spike proteinini üret” komutunu veriyor.
Vücudumuzda spike proteini üretilmeye başlayınca vücut alarma geçip buna karşı antikor üretmeye başlıyor. Vücudun spike proteini üretmesinin insan sağlığına bir zararı yok çünkü spike proteini sadece virüsün tutungacıdır.
Örneğin kurt ısırır diye kurttan korkarız. Eğer karşımızda sadece kurdun dişleri olsa korkmayız, çünkü kurt dişten ibaret değildir, diş tek başına ısırmaz.
İşte spike proteini de böyledir. Virüsün kendisi olmayıp sadece tutungacına maruz kalmak insanı hasta etmez.
Biontech aşısı bu nedenle koronavirüsten korumada %90’ın üzerinde başarılıdır. Fakat yukarıda spike proteinin mutasyon özelliğinden bahsetmiştim. Spike proteini değişime uğradığı zaman Biontech aşısı değişime uğramış koronavirüslere karşı yeterince etkili olamamaktadır.
Biontech yetkilileri aşıları yeni koronavirüslere karşı aşının güncellenebileceğini söylemektedirler. Bu mümkündür ama önceden Biontech aşısı vurulmuş kişilerin hastalığa yakalanma oranının yükseleceği ve bu kişilerin yeniden Biontech aşısı vurulması gerektiği ortadadır.
Bununla birlikte virüs sürekli mutasyon halinde olduğu için aşının yeni versiyonunu vurulsanız dahi virüs yeniden mutasyona uğrayınca etkisi yine azalacaktır.
