Eğitim nedir neden önemlidir?; ferdin zihinsel, bedensel, duygusal, toplumsal yeteneklerinin ve davranışlarının istenilen doğrultuda geliştirilmesi, veya ona bir ekip gayelere dönük yeni kabiliyetler, davranışlar, bilgiler kazandırılması yolundaki çalışmaların tümüdür. Eğitimi en yaygın ve bilindik kullanımıyla; bireylerin davranışlarında kendi yaşantıları yöntemiyle kasıtlı ve istendik (eğitimin gayelerine uygun) değişmeler meydana getirme sürecidir diye tanımlayabiliriz. Bu tanıma göre;
- Eğitim bir süreçtir.
- Eğitim sürecinde, kişinin davranışlarının istenilen yönde değiştirilmesi amaçlanmaktadır.
- Kişinin davranışlarındaki değişme kasıtlı olarak gerçekleştirilmektedir.
- Eğitim sürecinde bireyin kendi yaşantıları esas alınmaktadır.
Bu süreçten geçen insanoğlunun kişiliği farklılaşır. Eğitim sürecinde kazanılan informasyon, beceri, tutum ve değerler yöntemiyle bu farklılaşma gerçekleşir. Bu noktada eğitimin bununla beraber bir “kültürleme” aygıtı olduğu ortaya çıkmaktadır. Sosyoloji’nin en temel kavramlarından biri olan “kültürleme” veya bilindik ifadesi ile “sosyalizasyon” (toplumsallaşma); bir toplumun üyesi olan/olacak insanoğlunun üyesi olduğu topluluğunun kültürel ögelerini öğrenmesi sürecidir. İnsanın kişilik yapısı büyük ölçüde içinde dünyaya geldiği ve yetiştiği kültür tarafından belirlenir. Her cemiyet kendi kültürünün özelliklerini yeni kuşaklara aktarır. Topluluğun, fertleri kendi kültürünün dilek ve beklentilerine uyacak şekilde etkilemesi ve değiştirmesine “kültürleme” denir. Kültürleme ailede, sokakta, iş yerinde her türlü seremoni ve merasimde bilgili yahut şuur dışı kendiliğinden oluşan öğrenmeleri ve bireysel olan öğrenmeleri de kapsar (ki eğitimciler kültürlemenin bu kısmını “informal eğitim”; amaçlı olarak meydana getirtilebilen ise “formal eğitim” olarak adlandırırlar). Kültürlemenin gayeli olarak meydana getirilen kısmı eğitimdir. Bu nedenle, eğitimi “kasıtlı kültürleme süreci” olarak da tanımlayabiliriz.
Eğitim Nedir Neden Önemlidir ?
Eğitim nedir neden önemlidir ? sorularının en mantıklı cevabı bireyin kendisini geliştirmesi açısından yapılan eylemlerdir. Eğitim seviyesini yükselten insanlar alanlarında başarıya ulaşırlar. Toplum içerisinde eğitim her alanda önemlidir. İyi bir eğitim almış bireyin yaşam standartları daha fazla olacaktır. Çünkü aldığı eğitim ile birlikte kendini geliştirmiş olacaktır. Böylelikle kendisine ve çevresine faydalı bir birey olur. İnsanlar doğumundan, ömrünün sonuna kadar eğitim kapasitesini geliştirir. Eğitim nedir neden önemlidir ? sorusuyla herkesin kafasında bireyin kendisine ve topluma faydalı olması düşüncesi oluşacaktır.
Peki Kültürleme Nedir ? Ne Anlama Gelir ?
Kültür bireyin kasıtlı veya kasıtsız olarak kazandığı değerler, bilgiler, kazanımlar birikimidir. Kültür eğitimden daha geniş bir yelpazeye sahiptir. Çünkü eğitim belirli sınırlar içinde,belli bir zamanda ve planlı bir şekilde verilir. Ancak kültürleme ise hem okul sınırları içinde hem de okul sınırları dışında olur. Kültürel değerler bireye kazandırılır. Kültürleme üçe ayrılır bunlar zoraki kültürleme, gelişigüzel kültürleme, kasıtlı kültürlemedir.
1.Zoraki Kültürleme: zoraki kültürlemede değerler bireye zorla kabul ettirilir. Bireyin kendi istekleri pek önemli değildir. Burada kültürleme tek yönlüdür. Bir nevi beyin yıkama vardır. Propaganda, zorla din değiştirme vb. Öreneğin Bulgaristanda yaşayan Türklerin yaşadığı asimile uygulamaları.
2. Kasıtlı Kültürleme: Bu kültürleme türü ise formal eğitim ile kazandırılır. Değerler amaçlı ve planlı bir şekilde bireylere aktarılır. Çocuk aldığı bilgileri bilinçli, amaçlı ve kasıtlı bir yolla öğrenir. Okullarda verilen tarih, matematik, türkçe vb. derslerinde verilen bilgiler kasıtlı kültürlemedir.
3. Gelişigüzel Kültürleme: Kasıtlı kültürleme formal eğitim ile kazanılırken gelişigüzel kültürleme ise informal eğitim ile kazanılır. Toplumda bireyin nasıl davranacağını, örf ve adetlerini, dini bilgilerini gelişigüzel kültürleme yoluyla öğrenir. Mekan sınırlaması yoktur, zaman sınırlaması yoktur, plan yoktur. Bir kız yemek yapmayı annesinden doğal yollarla öğrenir.
Formal Eğitim Nedir ?
Formal eğitim amaçlı eğitimdir, önceden hazırlanmış bir program çerçevesinde planlı olarak yapılır ve öğretim yöntemiyle gerçekleştirilir. Okullardaki eğitim formaldir. Eğitim süreci öğretmen tarafından planlanır, uygulanır ve izlenir. Bitinceye kadar da özel bir çevre içinde kontrollü olarak yürütülür. Bu süreç bazı aşamalarında ve nihayetinde “değerlendirme”ye doğal olarak tutulur. Okul haricinde da formal tahsilden söz edilebilir. Okul dışı formal eğitim sürecinin okullarda kinden farkı; kısa süreli olması, öğrencilerin yaşlara göre gruplandırılmaması, ihtiyaç duyuldukça yapılması ve belli konularla sınıflandırılmasıdır. Her ikisi de süreç olarak aynı özellikleri taşır. Okul dışı formal eğitim, okul eğitimini tamamlamak ve insanları yaşam boyu eğitmek gibi işlevleri yerine getirir.
Formal Olmayan (İnformal) Eğitim Nedir ?
İnformal eğitim yaşam içinde kendiliğinden oluşan bir süreçtir. amaçlı ve planlı değil, gelişigüzel yahut rastgeledir denebilir. Fert karşılaştığı konum ve içinde bulunmuş olduğu grubun üyeleriyle etkileşimde bulundukça bilincinde olmadan yeni şeyler öğrenir. Formal olmayan eğitimin iki önemli öğrenme yolu gözlemek ve öykünmek etmektir. Çocuklar arkadaşlarıyla oynarken, gençler akran grupları içinde birbirleriyle etkileşirken yardımlaşmayı, dayanışmayı, ortaklık yapmayı, kurallara uymayı, grup değerlerini benimsemeyi ve uymayı öğrenirler ve toplumsallaşır. Bu tür öğrenmeler ailede, sokakta, iş yerinde, tv önünde, bilgisayar başlangıcında, okulda sınıflarda, koridorlarda ve bahçede, yani yaşam içinde kendiliğinden meydana gelir. Eğitim nedir neden önemlidir ?
İnformal eğitim sürecinde insanoğlu arzu edilmeyen, zararlı alışkanlıkları da edinirler. Kavga etmek, sigara içmek, sınıfta şamata çıkarmak, öldürücü ve yaralayıcı tabanca ve araç taşımak vb. Bunlara örnek olarak verilebilir.
Çok ufak ve/yada geleneksel toplumlarda eğitim tümüyle “informal” yollarla gerçekleştirilir. Örneğin herhangi bir köyde yaşayan çocuk ziraat yada hayvancılıkla ilgili yetenek ve davranış kalıplarını günlük yaşantısı içinde büyüklerini gözleyerek, yansılama ederek, yaparak ve yaşayarak öğrenir. Aslında okul bünyesinde de derslerde yalnız konu alanı ile ilgili bilgiler ve uygulamalar değil öğretmen davranışları, düşünüş biçimleri ve değerleri de bir halde öğrencilere aktarılmaktadır.
Toplumlar büyüyüp geliştikçe informal eğitim süreci bireylerin yetiştirilmesinde kafi olmamış, planlı ve formal eğitim mekânları olan okullar kurulmuştur. Formal ve informal eğitim süreçleri toplumda birbirinin yanında ve çoğu zaman iç içe olarak işlevlerini sürdürürler. Bazı durumlarda formal bazılarında ise formal olmayan süreçler daha baskındır. Her iki sürecin iç içe bulunmuş olduğu ve eğitimin yarı formal bir özellik taşıdığı bölgeler de vardır.
EĞİTİM SÜRECİ
Süreç (vetire) ; belli bir sonuca ulaşmak yada bir oluşumu gerçekleştirmek için birbirini izleyen olayların veya durumların akışıdır. Eğitim sürecini birbirini izleyen ve birbiri üzerine biriken öğrenme ve öğretme vak’aları oluşturur. Birbirini izleyen öğrenmelerin oluşturduğu sürece eğitim diyebilmek için bu öğrenmelerin belli bir hedefe ya da hedefler dizisine ulaşmak için yapılması gerekir. Her öğrenme zincirini eğitim olarak niteleyemeyiz (Fidan ve Erden,1993).
Eğitim sürecinin üç temel öğesi vardır.
- Amaç,
- Öğretme ve öğrenme etkinlikleri,
- Değerlendirme.
1- Amaç: Eğitim bir ya da bir takım amaca ulaşmak için yapılır. Fakatçlar eğitim sürecine giren bireyin davranışlarında dolayısıyla kişiliğinde meydana gelmesi istenilen farklılaşmaları belirler. Eğitilecek ferdin davranış ölçütlerini ortaya koyar. Amaçların gerçekleştirilmesi camianın istediği insan tipinin yetişmesi demektir. Eğitim sürecine giren bireyin benliğinin bazı yönlerinin, amaçların gösterdiği doğrultuda değişmesi ve gelişmesi beklenir. İnsan kişiliğini etkilemeyen ve kalıcı olmayan değişmeler eğitim değeri taşımaz.
2- Öğrenme ve Öğretme Etkinlikleri: Eğitimin amaçları öğrenme yöntemiyle gerçekleştirilir. Öğrenmenin içeriğini amaçlar belirler. İçerik kültürden kültüre değişebilir. Fakat öğrenme vakası evrenseldir. Eğitim sürecinde öğrenme, öğretme kanalıyla gerçekleştirilir. Öğrenme ve öğretme birbiriyle iç içe olan etkinliklerdir. Öğrenmede öğrenenin öğretmede ise öğreticinin ağırlığı daha fazladır.
Öğrenme; Ürün olarak ele alındığında, geçirdiği yaşantıların sonucu olarak ferdin davranışlarında oluşan bir dereceye kadar kalıcı nitelikteki değişmelerdir. Süreç olarak ele alındığında, bir dereceye kadar kalıcı nitelikteki davranış değişmelerine neden olacak etkileşimler bütünüdür (Bloom,1995).
Öğretme; en geniş anlamıyla öğrenmeyi sağlama etkinlikleridir. Öğretme bilgili ve fakatçlı bir etkinliktir. Öğretme faaliyetleri bireyde davranış değişikliği meydana getirmek amacıyla bir kişi veya grup tarafından düzenlenebileceği gibi bilgisayar, tv, film, kitap gibi çeşitli materyallerde yer alan görsel ve yazılı sembollerle de sağlanabilir.
Öğretim; planlı, kontrollü ve örgütlenmiş öğretme faaliyetleridir. Öğretme faaliyetlerinin önceden saptanan amaçlar doğrultusunda, istendik davranışların kazandırılması amacıyla düzenlenmiş olduğu yerler genellikle eğitim kurumlarıdır.
Öğretim, öğretme ve öğrenme faaliyetlerinin bileşkesidir. şu demek oluyor ki öğretim, öğretme ve öğrenmeyi beraber kapsamaktadır. Öğretim, öğrenmenin gerçekleşmesi ve bireyde istenen davranışların gelişmesi için uygulanan süreçlerin tümüdür.
3- Değerlendirme: Değerlendirmeyi genel olarak hedeflere erişme derecesini belirleme ve elde edilen verilere dayanarak aksayan yönleri düzeltme işidir diye tanımlamak mümkündür. Eğitim sürecinin nihayetinde değerlendirme yer alır. Öğretme-öğrenme süreci sonucunda alınan ürünün eğitimin amaçlarına uygun olması gerekir. Bundan dolayı değerlendirme süreci eğitim sürecini tamamlayan ve onun ayrılmaz bir parçasıdır. Eğitim sürecini değerlendirmezsek onu kontrol altına alamayız. İzlenemeyen bir süreç, denetim altına alınamaz.(Özçelik, 1992). Değerlendirme sonuçlarına göre hem sürecin çalışması hem de ürünün kalitesi kontrol edilir. Süreçteki değişme ve yenileşmeler değerlendirme sonucuna nazaran yapılır (Fidan ve Erden, 1993).
EĞİTİM SÜRECİNİN ÖZELLİKLERİ
Eğitim sürecinin özelliklerini şu şekilde gruplandırmak mümkündür:
1. Eğitim süreci kapsamlıdır. Okul içinde ve dışında, okul öncesi ve sonrası, öğrenmenin oluştuğu tüm koşullarda öğrenimden söz edilebilir.
2. Eğitim süreci çok boyutludur. Eğitim, sosyal, kültürel, politik ve ekonomik olgularla olduğu kadar, ferdin ve topluluğun dünü-bugünü ve yarınıyla da ilgilidir.
3. Eğitim süreklidir. İnsanın gelişimi ve öğrenmesi süreklidir, bu nedenle eğitim de süreklidir. Yaşam boyu devam eder.
4. Eğitim süreci dinamiktir. Bilimsel ve teknik gelişmeler, ekonomik ve sosyo-kültürel dinamizm eğitime yansır. Bunun tersi de mümkündür; eğitim bu dinamizme yön verir.
5. Eğitim bilimsel araştırma ve bulgulardan oluşur. Eğitim problemlerinin çözüm yolu bilimsel araştırmalardır. Öğrencilere öğrettiğimiz ders konularının kaynağı da bilimsel araştırmalardır.
6. Eğitimin ulusal ve uluslararası yönleri vardır. Eğitim cereyan ettiği çağı izler; öğrenme şeklinde temel alanlardaki araştırma bulguları bütün ülke eğitimcilerini ilgilendirir. öteki taraftan, eğitim, sürdüğü ülkenin toplumsal ve ekonomik kalkınma gereksinimleri doğrultusunda yürütülür; bundan dolayı millidir. Eğitim nedir neden önemlidir ?
7. Eğitim insana özgüdür.
8. Eğitim yaşantılarla gerçekleşir.
9. Eğitim amaca yöneliktir.
10. Eğitim süreci olumluya dönüktür. Eğitim ilke olarak pozitif yönde davranışlar kazanmıştır. Olumsuz davranışa yöneltmek, süreci fenaya kullanmak anlamına gelir. Hiçbir millet, tahsile, hırsız, ahlâksız, katil yetiştirmek için yatırım yapmaz; aksine eğitim görmüş insan denince, iyi vatandaş, dürüst iş ve meslek adamı anlaşılır.
11. Eğitim bütünleyicidir. Eğitim, tüm fertleri, milli Eğitimin gayeleri doğrultusunda yetiştirir. Milli Eğitimin gayeleri ulusal birliğin sağlanmasına yöneliktir.
12. Eğitim mekân yönünden sınırlandırılamaz. Her yerde oluşur.
13. Eğitim (ulusal) kalkınma ile doğrudan ilgilidir. Kalkınmanın en önemli unsuru olan insan gücü, eğitim yoluyla sağlanır. İyi bir insan gücü plânlaması, kalkınmayı, kalkınmış bir cemiyet ise, genel olarak, iyi bir eğitimi gerçekleştirir.
14. Eğitim kültürle iç içedir. Kültürü oluşturur, geliştirir ve kültürden etkilenir. Her kişi bir kültür içinde doğar; örgün veya yaygın eğitim yoluyla, kültüre uyum sağlamaya çalışır. Etkin bir eğitim, ferdin kültürü geliştirmesine de yardım eder.
15. Eğitim bir uyum sürecidir. Eğitim nedir neden önemlidir?
16. Eğitim, etkileşim halinde olan kuvvetlerin ürünüdür. İnsan fizyolojisinde organların dayanışma ve etkileşimi, nasıl bünyeyi etkiliyorsa, bu kuvvetler de eğitimi etkiler. Eğitim alanında çalışan bilim adamları, felsefe, psikoloji, tarih, sosyoloji, kültürel antropoloji, ekonomi, teknoloji, siyaset vb. Alanlarla eğitimin etkileşimini araştırırlar. Bu araştırma neticeleri, ideal olarak, eğitim programlarına yansır. Kişi ne kadar yetenekli olursa olsun, başarısı, eğitim programında yer edinen gayeleri gerçekleştirmesine bağlıdır. Eğer yukarıda saydığımız etkileşim alanları eğitim programlarına yansımamışsa, bireyin okul başarısı ile dünyadaki başarı şansı arasındaki boşluk daha da büyür (Varış,1994).
EĞİTİMİN TEMEL İŞLEVLERİ
Eğitimin temel işlevleri aşağıdaki şeklinde gruplandırılabilir:
1. Bireysel İşlevi: ferdin, beden, zihin ve ruhsal yapısını geliştirmek, bireye meslek sağlamaktır.
2. Eğitim Toplumsal İşlevi: Eğitimin amacı kültürü yeni nesillere aktarmaktır. Bu şekilde kişinin topluma uymasına destek sağlar. Eğitim bir kültürlenme sürecidir. Eğitim bir yandan kültürü etkilerken diğer taraftan da kültürden etkilenir. Eğitim kültürel değişmeyi sağlar ve yeni kuşaklara aktarır.
3. Ekonomik İşlevi: Nitelikli insan gücü, bilinçli üretici ve bilinçli tüketici yetiştirmektir.
4. Siyasal İşlevi: toplumun insan yetiştirme düzenine uygun olarak ülkenin anayasal yapısını korumuş olan bireyler yetiştirmek, girişken insan yetiştirmek, önder ve bilinçli seçmen yetiştirmektir. Bireylere, demokratik yaşamın gerektirdiği bilgi, davranış ve tutumlar sağlamaktır.
5. Gizil İşlevi: Eş seçme, tanıdık sağlama, statü kazandırma, çocuk bakıcılığı, işsizliği önleme, çocuğun ekonomik yaşantısını önleme, kötü alışkanlıkları ve suç önleme şeklinde gizil işlevleri vardır.
Eğitimin temel işlevleri bizlere doğrudan Eğitim nedir neden önemlidir ? cümlesinin açılımını sunmaktadır.
Eğitim; bireyin topluma uyum yapmasına ve bireyde mevcut istidat ve yeteneklerin son olarak sınıra kadar gelişmesine yardım eder, bireyin pozitif yönde davranışlar geliştirmesini sağlar (Varış,1994).
Eğitim, bireyde davranış değiştirme, geliştirme ve uyum benzer biçimde dayanışma halinde bulunan işlevleri gerçekleştirirken genel olarak aşağıda verilen ayrıntılı amaçlardan hareket eder:
1. Eğitim ferdin kendini geliştirmesine yardım eder.
2. Eğitim bireyin insan ilişkilerini geliştirmesine yardım eder.
3. Eğitim kişinin ekonomik etkinliğini geliştirir.
4. Eğitim ferdin yurttaşlık sorumluluğunu geliştirir.
Gibi maddeler de Eğitim nedir neden önemlidir? sorularının net cevabıdır. Ferdin kendine ve çevresine faydalı olmasını sağlar. Eğitim nedir neden önemlidir? bütünüyle açıklandı. Bu konu hakkında düşüncelerinizi yorum alanından belirtebilirsiniz.
